Bobrze sprawki

Pracowałam cały tydzień po południu, więc przeważnie przed godziną 24 nie kładłam się do łóżka. Jednak wczoraj nie mogłam zasnąć aż do 2, więc czytałam. I nie wiem, czy to przez tę książkę nadal nie mogłam spać (przejmujący "Głód" Martina Caparrosa - polecam bardzo) czy przez ten wiatr, ale zastała mnie godzina 4, a ja nadal nie spałam. Nie było co się męczyć - wstałam, wyciągnęłam pudło z ubraniami (przy sprzątaniu szafy stwierdziłam kiedyś, że niektóre ciuchy są fajne, ale chwilowo nie będę chodzić:), zrobiłam przegląd i odłożyłam kilka do sprzedaży na vinted. Nie chodzi o to, żeby zarobić, ale szkoda wyrzucić taką np. wizytową kieckę, co w niej byłam trzy razy,  a od pewnego czasu leży, bo za wąska w biodrach. Raczej już do niej nie schudnę:) Koło 6.00 znów sięgnęłam po książkę i tak zastała mnie pora karmienia mojego stadka i wyprowadzania psa na spacer. Nadal wieje. Przy takim porywistym wietrze z niepokojem spoglądam na ogromne świerki koło do mu, mam takie schizy, że któryś się złamie i walnie w dach:) Są stare, ale bardzo zdrowe, więc mimo ogromnej ich wysokości raczej mi to nie grozi, ale myśl niepokojąca kołacze się po głowie. Wiatr połamał gałęzie na drodze dojazdowej, ale żadnych większych szkód w najbliższej okolicy nie ma. Dzień szary i ponury, jak cały tydzień zresztą. Po pierwszym nieudanym tygodniu stycznia (trzy pogrzeby - 34-koleżanka zmarła na raka, a 37-letni mąż innej koleżanki po szczepionce na zapalenie mięśnia sercowego, zmarła też 40-letnia córka zaprzyjaźnionej sąsiadki. Wszyscy zostawili małe dzieci) potrzebowałam się otrząsnąć ze smutku i zmartwienia, szczególnie, że jednego dnia opanował mnie z powodu tych śmierci taki żal, tak mnie coś gniotło w piersi, że zastanawiałam się, czy nie spakować się na wszelki wypadek, jakby mnie co dopadło i musiałabym wzywać pogotowie:) Jednak ogarnęłam się, popukałam głupia w głowę, przeszłam się z psem po nocnym parku i od razu mi przeszło:) To stres dał o sobie znać. W drugim tygodniu ruszyłam się trochę z domu. Nie za daleko, bo nie lubię takiej szarej pogody i zimna. Z utęsknieniem czekam na słońce i wiosnę, jeszcze "tylko" dwa miesiące:)

Jak widać, niektórym mróz nie przeszkadza, nawet przy kąpieli w jeziorze:) brrr...!

Ja sobie tylko pochodziłam po zamarzniętej tafli, w grubej kurtce, czapce, szaliku i rękawiczkach:) Dla mnie to była wystarczająca atrakcja:)

Przeszliśmy szlakiem przez park narodowy, mijając po drodze wieże widokowe i bagna. Niestety, brak śniegu i słońca, które uprzyjemniłyby taką wędrówkę.

Zatrzymaliśmy się w miasteczku na obiad i przy okazji obejrzeliśmy utrwalone ruiny starego zamku. Przyjemnie było wrócić do domu już po ciemku i rozgrzać się imbirową herbatą z cynamonowym ciastem.

A niżej to już moje okolice, miejsca dostępne tylko zimą, gdy zamarznie ziemia, teren jest bagnisty i od wiosny do jesieni niedostępny.  Interesowały mnie miejsca, gdzie żyją  bobry. Niestety, nie udało się żadnego zobaczyć, a jedynie ślady ich działalności.

Bóbr to jednocześnie drwal, inspektor, architekt, kamieniarz i hydrotechnik. Poprzez budowanie tam, żeremi i kanałów bobry tworzą coś w rodzaju samoutrzymujących się „gospodarstw”, w których przyrost masy roślin w stanowisku równoważy masę usuwaną przez bobry. Pierwszym etapem w półrocznym grafiku prac bobrów na płytkich ciekach, o niewielkim spadku terenu i mało stromych brzegach, jest budowa lub odbudowa tamy. Dzięki takim budowlom wodnym zostaje spiętrzona woda, która pozwala na ukrycie podwodnych wejść do nor lub żeremi, swobodne pływanie, magazynowanie pokarmu na zimę, a w przypadku żerowania bobrów na lądzie i pojawienia się niebezpieczeństwa skraca drogę ucieczki. 

W 2019 roku latem widziałam niedaleko mojego domu dwa bobry bawiące się wieczorem w rzece, teraz zastanowiłam się, co one robią zimą i poszukałam w internecie informacji. Znalazłam przy okazji wiele ciekawostek, którymi się podzielę:)

Bobry są zwierzętami roślinożernymi. Jedzą głównie łyko drzew i krzewów liściastych i rośliny zielone. Na zimę gromadzą zapasy. Dawniej sądzono, że polują one na ryby, co jest nieprawdą. Karma zmagazynowana przez bobry tuż przed zimą trafia do spiżarni w postaci tratw zatapianych w wodzie tuż obok nory lub domku. Aby uniknąć wielkiej straty taka tratwa zostaje bardzo mocno przytwierdzona do brzegu i dna. Jeśli bobry żyją przy rwącej rzece, kopią nory, które stają się ich magazynem na zimę. Magazyny takie zajmują kilka metrów kwadratowych, a w górach, gdzie zimy są mroźne, osiągają wielkość nawet 25 m kw. Rekordowy magazyn bobrów miał aż siedemdziesiąt metrów kwadratowych. Jeśli w naturalnych warunkach bóbr nie ma możliwości, by wykopać norkę dla siebie i swojej rodziny, wtedy buduje żeremia, czyli domki z gałęzi, mułu i kłączy. Niemal codziennie bobry wprowadzają poprawki w konstrukcji i dopracowują szczegóły, a przed zimą wzmacniają konstrukcję, by przetrwać bez uszczerbku chłodny okres.

Bobry nie zapadają  w sen zimowy. Na styczeń i luty przypada u bobrów okres godowy. Dorosłe osobniki kopulują w wodzie. Stosunek trwa od 30 sekund do 3 minut. Ciąża trwa średnio 106 dni. Samica wydaje na świat młode zazwyczaj w maju lub czerwcu. W jednym miocie rodzi się zwykle 1-5 młodych.  Bobry są monogamistami i szanują wybranego partnera przez całe życie. 

Młodymi bobrami opiekują się oboje rodzice oraz starsze rodzeństwo. Dorosłe bobry po przyjściu na świat potomstwa stają się agresywne i odstraszają intruzów ostrzegawczymi sykami lub warczeniem i kłapaniem zębów, a w ostateczności przenoszą młode w bezpieczne miejsce. Nowo narodzone bobrzęta? boberki? mają zamknięte oczy, ciało ich pokryte jest gęstym futrem, a ich waga wynosi około 0,5 kg. W pierwszym miesiącu życia młode rosną bardzo szybko, żywią się wyłącznie mlekiem matki, które jest bogate w składnik odżywcze, ponieważ zawiera 15 procent tłuszczu i ponad 8 procent białka.

Szczególna aktywność bobrów przypada na czas między godziną 22 a 23. Bóbr wycisza się wraz z nadejściem poranka. Dzień spędza w swojej norze, gdzie śpi i wypoczywa. Z tego powodu nie miałam szansy zobaczyć bobra, w w nocy na bagnisko jednak nie zdecyduję się wybrać:) Czasem tam chodzą łosie, mógłby mnie jaki uszkodzić:) Widziałam ich zamarznięte w błotku ślady. 

Ciało bobra pokryte jest błyszczącym, miękkim i gęstym futrem. Wyróżnić można w nim krótkie włosy puchowe o długości ok. 2 cm i grubości 0,01 mm, oraz sztywne włosy okrywowe o długości do 7 cm, decydujące o barwie futra. Futro jest dość gęste – na jeden centymetr kwadratowy skóry przypada od  12 000 do 23 000 włosów. O właściwościach futra nie decyduje jednak tylko liczba włosów, ale również ich forma i ułożenie. Przy nurkowaniu zamykają one powietrze we włosach puchowych. Stanowi to doskonałą izolację oraz ma znaczenie hydrostatyczne, zwiększając siłę wyporu. Zmniejsza to znacznie wysiłek zwierzęcia przy pływaniu. Po wynurzeniu się z wody wystarczy, że bóbr otrząśnie się i puszystość futra jest szybko przywracana. 

Bobry bardzo dbają o swoje futro. Po wyjściu z wody wracają do swojej nory, gdzie długo i cierpliwie pozbywają się wody, masując kolejne partie ciała. Następnie dokładnie je natłuszczają wydzieliną z gruczołów okołoodbytniczych zwaną kastoreum lub piżmem. Tą wydzieliną po połączeniu z moczem znaczą też teren. W przemyśle, dzięki silnemu zapachowi piżma, używa się go do wzmocnienia zapachów mydeł i pudru. Setki lat temu wierzono, że ma właściwości lecznicze, ale żadne badania tego nie potwierdziły.

Natura wyposażyła małe oczy bobra w trzecią, przezroczystą powiekę. Pełni ona funkcje ochronne w trakcie nurkowania  W uszach i nosie posiadają specjalne zastawki, które chronią je przed zachłyśnięciem. Tak jak koty, bobry posiadają wibrysy, czyli włoski czuciowe. Dzięki nim mogą poruszać się nawet w bardzo brudnej wodzie, nie widząc niczego. Potrafią wytrzymać nawet kwadrans pod wodą i, podobnie jak w przypadku pingwinów, ich ogon służy za ster.

Bobry mają żółte lub czerwone zęby, co wcale nie świadczy o ich złej kondycji. Kolor ten sygnalizuje wysoką zawartość żelaza w szkliwie. W rodzinie gryzoni bobry mają największy mózg w stosunku do masy całego ciała, dlatego potrafią działać bardzo logicznie i systematycznie dostosowywać środowisko do własnych potrzeb. Na wolności żyją około 19 lat. W niewoli dożywają nawet 50 lat.

Bóbr jest gatunkiem chronionym, w Polsce podlega ochronie częściowej, przewidującej możliwość zmniejszenia liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników.

W XVII wieku kościół katolicki wydał zezwolenie na spożywanie mięsa bobra w czasie Wielkiego Postu. Sądzono wówczas, że jest to zwierzę wodne i winno być traktowane jako pokrewne rybom.

W Bieszczadach zdarzało się, że bobry podbierały robotnikom leśnym wałki wierzby ułożone w stosy, a na Pojezierzu Brodnickim potrafiły zebrać plon buraka cukrowego z 25 arów powierzchni i zmagazynować to wszystko w norach:)

foto: Eryk, Rzuć i jedź